Wil je zelf zonnepanelen plaatsen? Zelf je zonnepanelen installeren kan je flink wat geld besparen en levert je mogelijk een sneller rendement op. In deze gids leggen we stap-voor-stap uit wat je moet weten om succesvol en veilig aan de slag te gaan. We bespreken de benodigde materialen, de voorbereiding, het installatieproces voor zowel platte als schuine daken, en alles wat erbij komt kijken, zoals verzekeringen en garanties. Ook vind je handige FAQ’s en een checklist voor een overzichtelijke aanpak.

Mag je zelf zonnepanelen plaatsen?
In Nederland mag je zelf zonnepanelen installeren op je woning, zolang je rekening houdt met veiligheidsvoorschriften en, in sommige gevallen, een melding doet bij je gemeente. Voor eigen installaties zonder professionele hulp is het belangrijk om te controleren of je verzekering eventuele schade dekt. Lees verder om meer te weten te komen over de voorwaarden.
Verzekering en veiligheid
Zelf zonnepanelen plaatsen betekent ook dat je de verantwoordelijkheid hebt voor de veiligheid en mogelijke schade aan je woning. Controleer altijd je verzekering om zeker te weten dat schades, bijvoorbeeld door brand of lekkages als gevolg van de installatie, zijn gedekt. Neem bij twijfel contact op met je verzekeraar.

Benodigdheden voor zelf zonnepanelen plaatsen
Voordat je aan de installatie begint, is het belangrijk om de juiste materialen te verzamelen. Hier is een lijst van wat je nodig hebt en waar je op moet letten:
- Zonnepanelen: varieert in prijs, afhankelijk van merk en vermogen. Bespaar door zonnepanelen zelf aan te schaffen bij groothandels of bouwmarkten.
- Montagemateriaal: haken, rails en beugels voor het bevestigen op een plat of schuin dak. Let op dat deze materialen geschikt zijn voor jouw daktype.
- Omvormer: dit apparaat zet de opgewekte stroom om in bruikbare stroom. Overweeg micro-omvormers als je last hebt van schaduw op het dak.
- Bekabeling en connectoren: voor de verbinding tussen panelen, omvormer en meterkast. Speciale connectoren zijn vereist om veilig te werken.
- Gereedschap: schroevendraaier, boormachine, montagetool voor zonnepanelen en een meetinstrument om de bekabeling te controleren.
Gemiddelde kosten van benodigdheden: €300 tot €1.000, afhankelijk van het aantal zonnepanelen en de specifieke materialen.

Stappenplan: zelf zonnepanelen plaatsen
1. Controleer of je dak geschikt is
- Dakoriëntatie: zonnepanelen werken het beste op een dak dat naar het zuiden gericht is. Ook oost- of west gerichte daken kunnen voldoende energie opwekken.
- Dakhelling: een hoek van 30-40 graden is ideaal voor zonnepanelen, maar ze kunnen ook op een plat dak worden geplaatst.
- Schaduw: controleer of er objecten zijn (zoals bomen of schoorstenen) die schaduw kunnen werpen op de panelen, aangezien dit de opbrengst vermindert.
- Tip: gebruik online tools of apps om te berekenen hoeveel zonlicht je dak ontvangt.
- Bereken je energiebehoefte en het aantal panelen
- Kijk naar je jaarlijkse energieverbruik in kWh, zoals vermeld op je energierekening.
- Bereken hoeveel zonnepanelen je nodig hebt om in je energiebehoefte te voorzien. Eén paneel levert gemiddeld 300-350 Wp (Wattpiek) op.
- Tip: houd rekening met toekomstig energiegebruik (bijv. als je een elektrische auto overweegt).
3. Kies de juiste zonnepanelen en omvormer
- Zonnepanelen: kies zonnepanelen die passen bij jouw energiebehoefte en budget. Monokristallijne panelen hebben vaak een hogere efficiëntie dan polykristallijne panelen.
- Omvormer: de omvormer zet de opgewekte stroom om in bruikbare elektriciteit. Zorg dat de capaciteit van de omvormer aansluit op het vermogen van de panelen.
- Tip: let op de garantietermijnen voor zowel panelen als omvormers.
4. Bereid het montagemateriaal voor
- Montagesysteem: kies een systeem dat past bij je daktype (hellend of plat). Zorg dat het systeem stevig en weerbestendig is.
- Bekabeling en veiligheidsmateriaal: denk aan zonnepanelen kabels, kabelgootjes, en aardingsmaterialen. Veiligheidsmateriaal, zoals harnassen, is essentieel als je op een hellend dak werkt.
- Tip: koop een volledig montagemateriaal set voor zonnepanelen om niets over het hoofd te zien.
5. Markeer de positie van de panelen op het dak
- Meet en markeer waar de zonnepanelen komen te liggen. Zorg dat er voldoende afstand is van de dakrand (minimaal 30 cm).
- Tip: voorzie enige tussenruimte tussen panelen om ze te kunnen onderhouden en om de luchtcirculatie te bevorderen, wat bijdraagt aan de efficiëntie.
6. Installeer het montagesysteem
- Bevestig de rails op de dakconstructie met geschikte dakbevestigingen (zoals dakpannen haken voor een pannendak). Zorg dat de rails goed waterpas liggen.
- Tip: controleer bij elk paneel of het stevig vastzit en of de bevestigingen goed zijn afgedicht om lekkage te voorkomen.
7. Plaats de zonnepanelen op het montagesysteem
- Bevestig de zonnepanelen stevig aan het montagesysteem met de klemmen. Zorg ervoor dat alle panelen in dezelfde hoek en lijn liggen voor een nette afwerking en optimale opbrengst.
- Tip: controleer elk paneel na bevestiging, en gebruik handschoenen om schade aan de panelen te voorkomen.
8. Sluit de zonnepanelen aan op de omvormer
- Verbind de panelen met elkaar en sluit de kabels aan op de omvormer volgens de handleiding. Zorg dat de positieve en negatieve polen correct zijn aangesloten.
- Tip: gebruik kabelgoten voor een nette afwerking en ter bescherming van de bekabeling.
9. Verbind de omvormer met je meterkast
- Installeer de omvormer binnen (meestal op zolder of in de garage) en sluit deze aan op de meterkast via een aparte groep. Dit vereist mogelijk een aanpassing van de meterkast.
- Tip: overweeg een installateur in te schakelen voor het aansluiten van de omvormer op de meterkast, aangezien dit om veiligheidsredenen vaak een specialistische taak is.
10. Test het systeem
- Schakel de omvormer in en controleer of het systeem energie opwekt. Volg de handleiding van de omvormer om de juiste instellingen te controleren.
- Tip: gebruik een monitoringsysteem om de prestaties van je zonnepanelen te volgen.
11. Registreer je installatie voor teruglevering
- Meld je zonnepanelen aan bij je netbeheerder en registreer je systeem bij de Energieleveren website om te kunnen profiteren van teruglevering (salderen).
- Tip: bewaar de documentatie van je installatie goed voor garantie- en registratie doeleinden.
Veiligheidsadvies: overweeg om bij twijfel bepaalde stappen, zoals het aansluiten van de omvormer op de meterkast, door een erkende installateur te laten doen. Veiligheid gaat boven alles, vooral als het om elektriciteit en dakwerk gaat.